حکم حجاب کودکان
کودک قبل از سن بلوغ تکلیف ندارد، (در این مسئله تفاوتی میان دختران و پسران نیست.)
از نظر تربیتی اگر در معرض نگاه نامحرم است، باید تا حدودی حجاب را رعایت کند. این کار وظیفه‌ی پدر و مادر یا سرپرست کودک است. البته گاهی این کار واجب میشود و آن زمانیست که رعایت نکردن حجاب برای کودک مفسده داشته باشد یا در معرض نگاه حرام قرار گیرد یا خوف این باشد که اگر
الان حجاب را رعایت نکند در آینده کودک بی‌حجاب بار می‌آید و حجاب را مراعات نمی‌کند؛ در این صورت حجاب لازم است و در غیر این صورت واجب نیست.
نکته:
گرچه حکم ناظر بر عدم وجوب حجاب تا قبل از سن تکلیف و یا بلوغ شرعیست لکن بجهت اشنایی کودک به حجاب و همچنین عادت دادنش به این موضوع مستلزم تمرین دادن دختران از سنین پایین به حجاب و جذابیت بخشی به این مسئله مهم میباشد.
یادمان نرود که نهادینه کردن یک رفتار یا ارزش در فرزند با “عادت بخشی” امکان پذیر است. چرا که تمرین و عادت موجب آماده سازی کودک و نوجوان برای انجام تکالیف دینی میگردد.
نمیتوان بدون هیچ مقدمه ای، کودک را یک شبه به انجام وظایف دینی ملزم کرد. برهمین اساس، در اسلام به آموزش تدریجی تکالیف دینی سفارش شده ( که ما در بخش احکام با موضوع عبادات تمرینی مطرح نمودیم) تا کودکان قبل از رسیدن به سن تکلیف، آمادگی لازم را کسب کنند.
راه کارهای اموزش حجاب به کودکان
1- مقدمه چینی کردن
این مقدمه با همان تمرین دادن کودک به حجاب در سنین پایین وقبل از تکلیف حاصل میشود
در بسیاری ازموارد این مورد بایستی توجه و رعایت شود تا کودک زمانی که بالغ شد با احکام دینی مانوس باشد.
به عنوان نمونه به روایتی در مورد روزه اشاره میکنیم:
امام صادق(ع) می‌فرمایند:
«ما فرزندان خود را در هفت سالگی، به اندازه‌ای که در توان آنان است، به روزه گرفتن دستور می‌دهیم؛ گرچه تا نصف روز یا کمتر یا بیشتر از نصف روز باشد. هنگامی که تشنگی بر آنان چیره گردد، افطار می‌نمایند تا بدین گونه با روزه‌داری آشنا شوند و رفته رفته توان روزه‌داری در آنان ایجاد گردد. شما نیز کودکان خود را در نُه سالگی به روزه‌داری، در حد توانشان، وادار نمایید و هرگاه زیاد تشنه شدند، افطار نمایند.» (وسائل الشیعه، جلد۷)
2- ایجاد حس خوشایند نسبت به حجاب
مثلا درموقعیت هایی که کودک به انها علاقمند است او را باحجاب ببریم یا زمانی که او با حجاب است و چادر ویا روسرس به سر دارد تلاش کنیم تا شرایط خاطره انگیزی را رقم بزنیم.
3- الگوسازی حجاب
یکی از بهترین شیوه های تربیتی برای تشویق کودک به ارزشهای دینی ایجاد حس خوشایند در آنان است. بهترین روش نیز روش الگویی است. یعنی نشان دادن الگویی که هم محجبه باشد، هم موفق و هم مهربان و تاثیرگذارکه مادر یا یکی از اقوام میتوانند گزینه خوبی باشند.
پیشنهاد:
- هر چه بیشتر و بهتر حضرت فاطمه زهرا(س) و زینب کبری(س) را به فرزندتان معرفی نمایید.
- بصورت حضوری و غیرحضوری (در نشریه ها و…) زنان موفق و محجبه در عرصه های تعلیم و تربیت، اشتغال، ورزش، علم و پژوهش، خدمت رسانی و نیکوکاری و… معرفی نمایید.
- پوشش های کشورها، اقوام و مذاهب دیگر را معرفی و نشان دهید.
- همسالان با پوشش اسلامی که در عرصه های علمی، فرهنگی هنری موفقیت هایی را کسب نموده اند را معرفی نمایید.
- در حضور او از شخصی که باحجاب است، تعریف کنید و از حجاب آن شخص به عنوان یک ویژگی بسیار عالی یاد کنید.
4- خرید اسباب بازی و هدایا
- اسباب بازی با موضوع پوشش تهیه نمایید.
- لوازم التحریر باتصاویر باحجاب برای او بخرید.
- برای او چادر بسیار زیبایی بخرید. قبل از آن، از مدت ها قبل وعده این کار را به او بدهید و توضیح دهید که در صورتی که مثلاً نمره خوبی بگیرد، چادری زیبا به او هدیه خواهید داد. بعد از خرید چادر هم به او بگویید که فعلاً این چادر را نمی تواند همه جا بپوشد؛ باید کمی صبر کند و در صورتی که او اصرار کرد، اجازه آن را به او می دهید؛ این شرط گذاشتن شما هم اهمیت چادر را نزد او بالا می برد؛ و هم انگیزه او را برای استفاده از چادر تحریک می کند.
- جشن تکلیف باشکوه بگیرید و اثرات آن را با هدایای سالانه، تداوم ببخشید.
- از دوره های مختلف (مانند جشن تولد) حداقل یک عکس با حجاب تهیه نمایید.
- چادر، مقنعه و روسری او را همواره تمیز کرده و معطر نمایید.
- عکس او با پوشش مناسب را در آلبوم گذاشته و یا قاب کرده و نصب نمایید.
- برای رفتن به بیرون از خانه، همراه با شادی و نشاط به او کمک کنید که با پوشش مناسب حاضر شود.
حجاب را به کودک آموزش دهید
۱- ازطریق داستان
زبان کودک و نوجوان داستان است. به کمک داستان میتوانید کودک را بصورت غیرمستقیم بسمت حجاب سوق دهید.
- با مطالعه کتاب هایی که درباره حجاب نوشته شده است؛ در گام اول با مباحث گوناگون پیرامون حجاب – از جمله فلسفه، آثار، حدود حجاب و پیامدهای بدحجابی و…_ آشنا شوید تا بتوانید با زبانی کودکانه به سؤالات کودکان پیرامون حجاب پاسخ داده و یا در موقعیت های مناسب آنها را به کودک انتقال دهید.
- برای او کتاب داستان با موضوع حجاب یا کتابی که تصویرگری آن باحجاب باشد بخرید.
- خودتان داستان های پیرامون حجاب را بخوانید و برای کودک تعریف کنید.
- با کمی خلاقیت می توانید خودتان داستان هایی را در این زمینه بسازید و برای او تعریف کنید.
- از کتاب شعر و تک بیتی های درمورد حجاب نیز میتوانید برای تشویق او هنگام پوشیدن چادر استفاده کنید.
۲- ازطریق بازی
بازی یکی دیگر از ابزار انتقال مفاهیم دینی به کودکان است. از طریق بازی می توانید به خواسته خود برسید.
- شما می توانید با فضا سازی از طریق بازی به کودک خود آسیب هایی که به دلیل نداشتن حجاب به او می رسد را یاد آور شوید.
- اسباب بازی هایی برای او بخرید که محجبه باشد.
- همچنین میتوانید از او بخواهید تا با کمک هم لباس های پوشیده و روسری و چادر برای عروسک هایش بدوزید.
- درکنار کودک، با نمد و کاغذ و مقوا عروسک و کاردستی های محجبه بسازید.
- به کمک بازی و عروسک به فرزندتان یادبدهید در هرمحیطی لباس مناسب با آن را بپوشد. خودتان نیز سعی نمایید در خانه، مهمانی ها و جامعه پوشش مناسب آن محیط را رعایت کنید.
3- از تاثیر اطرافیان غافل نشوید
- با کسانی بیشتر رفت‌وآمد داشته باشید که حجاب متناسبی دارند و میتوانند برای دختر شما که در آستانه سنّ تکلیف است، الگو باشند.
- در گزینش مدرسه و مربی و دوست دقت نمایید.
- فرزندتان را درمدرسه ای ثبت نام کنید که به مسائل تربیتی اهمیت میدهد و مربی پرورشی خوش اخلاق و موجهی داشته باشد.
- مراقب برنامه های تلویزیونی و ماهواره هم باشید. سعی کنید ماهواره را ازخانه حذف کنید تا چشم کودک به عریانی و عشوه گری های زنانه عادت نکند.
4- اعتماد به نفس کودک را تقویت کنید
- با کودک خود به گونه ای برخورد کنید که به این نتیجه برسد؛ حفظ حجاب و چادری بودن به هیچ عنوان مانع شادی و بازی کردن او نیست و انسان می تواند علاوه بر داشتن حجاب به بازی و شادی مشغول شود.
- با او درباره احساسی که از چادر دارد صحبت کنید و سعی کنید احساسات او را در این زمینه بصورت کامل بشناسید؛ ابن کار به شما کمک می کند تا برنامه تربیتی خود را بر اساس نیازهای کودک خود تنظیم کنید.
- به او کمک کنید تا بتواند از عقاید خود در مقابل دیگران دفاع نماید.
- به او کمک کنید تا بتواند در میان همسالان خود مؤثر بوده و مبلغ پوشش باشد.
- هر چند وقت یکبار در مورد پوشش گفت‌وگو نمایید.
- به او یاد بدهید که ارزش اصلی او اخلاق و مهربانی و استعدادهایش است نه زیبایی های ظاهری اش. اگر هم دیگران به تحسین زیبایی های ظاهری اش پرداختند به آنها توضیح دهید که دخترم مهم تر از ظاهر زیبا، اخلاق خوب و مثلا مهارت هایی دارد. و توانمندی های درسی و غیردرسی اش را برجسته کنید.
5- برای دخترتان لباس های زیبا بخرید
- از انواع چادرهای رنگی تزیین شده با تور و روبان یا مانتو‌های زیبا با پارچه‌ها و دکمه‌های رنگارنگ استفاده کنید تا دخترتان بداند که حجاب زیبایی‌های او را کم نکرده، بلکه به آن چیزی افزوده است.
- سلیقه خود را به هیچ عنوان به دخترتان تحمیل نکنید. تنها شرط شما، پوشش اسلامی است.
- چادرهای آستین‌دار، ساق دست‌های توری و رنگی، مقنعه‌های مدل جدید و دیگر اقلام جدید بازار، رضایت او را از داشتن حجاب بیشتر می‌کند.
- شیوه‌های مختلف بستن شال و روسری را اگر یاد بگیرید و آن را برای خودتان و دخترتان اعمال کنید، خواهید دید که رغبت او به حجاب بیش از پیش خواهد شد.
6- درمجالس مذهبی شرکت کنید
- بخاطر داشته باشید پخش صوت دلنشین قرآن برای کودک و همراه بردن او به مجالش شادی و عزاداری اهل بیت در تلطیف روحیه او بسیار موثر است.
- به حضور خانوادگی و یا گروه همسالان در مراسم های مذهبی اهمیت دهید.
- از او بخواهید خاطرات مربوط به عبادت، زیارت، مجالس و مراسم هایی که شرکت داشته است را بیان نماید.
- اقامه نماز که در ارتباط مستقیم با پوشش است را مورد تأکید قرار دهید.
- عادت به نماز، عادت به پوشش را تسهیل می کند مراقب نماز او باشید.
7- باهمسرتان هماهنگ باشید
برای اینکه در برنامه تربیتی خود موفق باشید، لازم است با همسر خود بصورت هماهنگ عمل کنید، چراکه عدم هماهنگی افرادی که در تربیت کودک نقش دارند تأثیرات بسیار منفی در تربیت کودک دارد. برای این کار لازم است همسر خود را در جریان برنامه تربیتی خود قرار دهید و از او بخواهید که از شیوه ای هماهنگ استفاده کند.
8- سختگیری نکنید
- رعایت حجاب کامل برای کودکان دشوار است، در این مورد به او سخت گیری نکنید. کودکان با تشویق نسبت به هرچیزی علاقمند میشوند نه با سخت گیری.
- بخاطر داشته باشید خشونت به خرج دادن در خانواده و سخت گیری نسبت به فرزندان در مورد رعایت ارزش های اسلامی مثل حجاب و افراطی عمل کردن، به احتمال زیاد نتیجه عکس می دهد. پس مراقب رفتارتان باشید.
- ممکن است کودک گاهی اوقات پوشیدن روسری را فراموش کند، دراین مواقع با لحنی ملایم ابن موضوع را به او یادآوری کنید.
- فراموش نکنید که اصل حجاب، پوشاندن موهای سر، پوشاندن گردن و گوش، ساق دست‌ها و پاها و برجستگی‌های بدن است. پس سختگیری ممنوع!
و راهکارهایی از این قبیل که هرکس میتواند با ایده های خود به جذابیت حجاب بیفزاید.
شما چه ایده ای دارید؟؟؟
.
