روزه کله گنجشکی

کودکان با توجه به فطرت پاک و نفس سلیمی که دارند اغلب قبل از رسیدن به سن تکلیف و یا بلوغ شرعی تمایل به امور دینی دارند. البته تا حدی به اندازه درک خود ، مفاهیم دینی را متوجه می‌شوند. درست است که پسر بعد از 15 سال و دختر بعد از 9 سال قمری به تکلیف می‌رسد، اما آموزش و تمرین تکالیف دینی را نمی‌توان تا سن بلوغ به تأخیر انداخت. انسان باید از کودکی نسبت به ظرفیت پذیرش و زمینه مذهبی فراهم شده از سوی والدین (به نحو با نشاط و سرزنده) با عبادات و تکالیف دینی آشنا شود تا در سن بلوغ به انجام آن رغبت داشته باشد. در غیر این صورت، انجام اعمالی چون خواندن نماز و روزه گرفتن در سن تکلیف برای آنان دشوار خواهد بود. روزه کله گنجشکی مخصوص کودکان تا قبل از سن تکلیف است.

بنابراین، سعی کنید فرزندتان را قبل از سن تکلیف برای روزه داری از نوع کله گنجشکی تشویق کنید تا تمرین عبادت در وی حاصل شود. به وی گوشزد نمایید که در موقع روزه داری حرف بد نزند و کارهای نادرست انجام ندهد.

روزه کله گنجشکی مخصوص کودکان تا قبل از سن تکلیف است و تنها برای آماده سازی آن‌ها و آشنایی با آداب روزه داری می‌باشد. بدین گونه که کودک پس از نماز صبح تا بعد از نماز ظهر نباید چیزی بخورد و بعد از نماز ظهر یا اذان ظهر میتواند افطار کند…

 سن آموزش روزه داری

باید بکوشیم رغبت فرزندان نسبت به انجام تکالیف عبادی را به انگیزه و خواست درونی آن‌ها تبدیل کنیم. چرا که اگر این علاقه از درون و به اراده آنان نباشد، تربیت دینی موثر نخواهد بود. والدین باید با بهره‌گیری از بُعد عاطفی و هیجانی کودک، تصویری زیبا از خدا و تکالیف دینی برای او ترسیم کنند. پدر و مادرها باید با تشویق، تأثیرگذار مذهبی برای فرزندشان باشند. همچنین انگیزه گرایش عمل به تکالیف عبادی و ارتباط با خدا را در کودک درونی کنند.

بیشتر کسانی که در سنین بالاتر وظایف عبادی را به خوبی انجام نمی‌دهند، بی‌اعتقاد به مبانی دینی نیستند. بلکه کوتاهی آن‌ها به دلیل نبود زمینه مناسب و آمادگی دینی لازم در سنین کودکی است.

علامه مجلسی (رضوان الله علیه) از قول دیگران می‌فرماید: «عبادت کودکان و نوجوانان قبل از سن تکلیف برای اصلاح و تربیت آن‌هاست. همچنین یک نوع تمرین و آمادگی قبل از سن تکلیف است تا وقتی که بزرگ شدند و به سن تکلیف رسیدند عمل به دستورات دین برایشان آسان باشد، همان طور که قبل از بزرگ شدن آن‌ها ادب می‌شوند.» (بحارالانوار: ج 85 , ص 133).

در سیره معصومان (ع) نیز آموزش روزه داری فرزندان قبل از آنکه به سن تکلیف برسند آغاز می‌شد. «ما فرزندانمان را در هفت سالگی امر می‌كنیم تا به اندازه توانایی‌شان، نصف روز یا بیشتر یا كمتر روزه بگیرند، هنگامی كه تشنگی و گرسنگی بر آنان غالب آمد، دستور می‌دهیم كه افطار كنند. این عمل، برای آن است كه به روزه گرفتن عادت نمایند، پس، شما كودكان (پسران) خود را در نه سالگی به اندازه توانایی‌شان به روزه گرفتن امر كنید و چون تشنگی و گرسنگی بر آنان غالب شد، افطار كنند.» (الكافی ج‏4، ص 125)
در برخی از روایات امده که ما فرزندانمان را در سن پنج سالگی امر به نماز و عبادات میکنیم و شما در سن هفت سالگی کودکانتان را به این موضوع امر کنید.

 آموزش روزه داری به فرزندان

البته در آموزش روزه نباید انتظار داشت کودک با دو یا چند روز روزه داری به این عمل عادت کند. بلکه عادت کردن و ملکه شدن یک موضوع، فرآیندی طولانی است. در آموزش روزه باید توانایی جسمانی کودک را در نظر گرفت و متناسب با آن از او انتظار روزه داری داشت. با گذشت زمان، به تدریج که توانایی فرزندتان بیشتر می‌شود مدت بیشتری را هم روزه بگیرد. این فرایند ادامه یابد تا جایی که پس از چند سال به راحتی بتواند تمام روز را روزه بگیرد.

لذا توانایی روزه داری تنها به رشد جسمانی نیست؛ بلکه علاوه بر آن وابسته به عادت نیز هست.  وقتی کودک در فضای مذهبی شادی قرار گیرد، ناخودآگاه هیجانات مثبت همچون نشاط و شادابی در وی تقویت می‌شود. بدین ترتیب می‌توان به تدریج کودک را با فلسفه روزه گرفتن و نماز خواندن آشنا کرد. اگر یکی دو سال به همین سبک به کودک آموزش دهید، ذهن او مانند آهن‏ربا شده و عطش مذهبی‌اش تحریک می‌ گردد. خانواده‌ها نباید تکالیف دینی را یکباره و طوطی‌‏وار به بچه القا کنند. چون تکالیف سخت و مشقت آور به شدت از روحیه دینداری و دین باوری کودک می‌کاهد.

منبع:tebyan.net