سلامتروان یعنی دارا بودن سطح قابل قبولی از تنظیم رفتار و عاطفه و توانایی فرد در ایجاد تعادل بین فعالیتهای زندگی با هدف رسیدن به آرامش و رضایت باطنی. در این نوشته به سلامت روان و پرخاشگری کودکان خواهیم پرداخت.
عواملی وجود دارد که میتوانند سلامتروان را به خطر انداخته و تهدیدی برای آن بحساب بیاید. یکی از این علل، پرخاشگری میباشد. پرخاشگری رفتار خصمانهای است که در قالبهای گوناگون از قبیل فریاد زدن، از بین بردن وسایل، پرتاب کردن اشیا، دعوا کردن و… ظهور میکند.
لزوما گریه کردن و اخم نمودن در اثر پرخاشگری نیست
علل پرخاشگری
علل پرخاشگری در کودکان میتواند متعدد و متفاوت باشد که ما به چند مورد اشاره خواهیم نمود.
- محیط، خانه، مدرسه، محله میتواند کودک شما را پرخاشگر کند: با توجه به نقش الگویی پدر و مادر و دیگر اعضای خانواده، نزدیکان، معلمان، و همسالان برای کودک، اگر یکی از نامبردگان پرخاشگر باشد این رفتار به او نیز منتقل خواهد شد. اصلاح محیط به طور قطع در اصلاح رفتار کودک اثر خواهد گذاشت.
- گرسنگی: با توجه به افزایش اسید معده هنگام گرسنگی و تاثیر آن بر اعصاب، پرخاشگری دور از انتظار نیست، پس توصیه میشود در این حالت، با تذکر و نصیحت و تقاضاهای بی مورد، زمینههای فروپاشی کودک را فراهم نسازید.
- خستگی: فرزند شما امروز، از صبح زود در اردویی شرکت کرده و فعالیت بدنی و فیزیکی بسیاری داشته و فراوان بازی کرده است. پس از بازگشت از اردو مجبور بوده تکالیف مدرسه را انجام دهد. طبیعی است که این خستگی، زمینههای پرخاشگری او را فراهم میآورد و با کوچکترین جرقه به مرحله فروپاشی خواهد رسید. درک موقعیت فرزند در این حالت، کمک فراوانی به آرامش خانه خواهد کرد.
- ناکامی: یکی دیگر از علل پرخاشگری کودکان ، ناکامی است. کودک شما مشکلی دارد و نمیتواند آن را حل کند. گاهی این مشکل مربوط به خانه و گاهی مربوط به مدرسه است. نکته: حل مسائل درسی کودکان به جای آنها، سبب اتکای آنان به غیر میشود و استقلال ایشان را به خطر میاندازد.
- تمسخر کودک: هیچگاه کودک خود را به سبب سخنان کودکانه یا انتظارات بچهگانه تمسخر نکنید. تمسخر کردن کودک را پرخاشگر میکند.
- جلب توجه: در مواردی پرخاشگری کودکان برای جلب توجه است، چون احساس کرده که هرگاه پرخاشگری میکند تمام نظرها به او جلب میشود و پدر، مادر، خواهر و برادر بزرگتر و دیگر نزدیکان او را نصیحت میکنند. در این حالت هنگام پرخاشگری کودک به او بی توجهی کنید. حساسیت نشان ندهید. اما در مواقع عادی، توجه بیشتری به او داشته باشید و وقت بیشتری را با او صرف کنید تا از نظر عاطفی ارضا شده و مجبور نشود برای جلب توجه دیگران پرخاشگری کند.
و علل متعدد دیگری از قبیل
- مهارتهای ارتباطی ضعیف
- مشکلات جسمانی ناشناخته
- استرس، ناامیدی و…
راهکارهای دینی جهت کنترل پرخاشگری:
- وضو گرفتن: پیغمبر اکرم(ص) یکی از راههای کنترل خشم را وضو گرفتن عنوان کردهاند و فرمودهاند که خشم از شیطان و شیطان از آتش است و آتش با آب خاموش میشود؛ پس هرگاه یکی از شما به خشم آمد وضو بگیرد.
نکته: از آنجایی که موضوع کلام، پرخاشگری کودکان میباشد؛ گرچه شاید این مورد کاربردی برای کودکان نباشد اما جایگزین آن در برخی روایات و البته توصیه روانشناسان خوردن مقداری آب میباشد. - مصافحه و روبوسی: یکی از مواردی که در آرامش بخشی فرزند دلبندتان موثر است در آغوش گرفتن او و قدری نوازش و بوسیدن اوست. اثری که از محبت مادر یا پدر بر جسم و روح فرزند منتقل میشود قطعا از روحیه پرخاشگری او در لحظه میکاهد.
- ترک صحنه و تغییر مکان: این نه به این معناست که کودک محیط خانه را ترک کند بلکه به منظور تغییر فضای حاکم بر محیط میباشد و در صورت لزوم والدین با جابجایی خود فضا را کمی خلوت کنند.
