10 نکته کلیدی برای مقابله با مقاومت کودکان در برابر حمام رفتن و نظافت

شستن دست وصورت، استحمام، مسواک، کوتاه کردن ناخن ها و شانه کردن موها هم مانند پوشیدن و درآوردن لباس جز کارهای روزمره زندگی هستند. بیشتر کودکان اب بازی را دوست دارند. برای شالاپ شولوپ در دستشویی یا حمام نیاز به تشویق ندارند بنابراین جز نظارت و کمک، فقط باید کارها را بارها و بارها با آنان یادآوری نمایید. زیرا وقتی کودکان مسواک نمی‌زنند یا دست و صورتشان را نمی‌شویند، به این دلیل نیست که از پاکیزگی خوششان نمی‌آید یا به نظافت اهمیتی نمی‌دهند بلکه علت آن فراموش کردن این قبیل مسایل است یعنی از یاد می‌برند که باید دست و صورتشان را بشویند.

• اگر می‌خواهید کودکتان دست و صورتش را بشوید، حمام برود یا مسواک بزند، پیش از فرارسیدن زمان این کارها، بارها این مسئله را برایش یادآوری کنید. کودکان دوست ندارند که بازی آنان را ناگهان متوقف کنید و آنان را به حمام ببرید. بهتر است خودتان را جای آنها بگذارید. آیا دوست دارید، وقتی با یکی از دوستانتان مشغول گفتگوی تلفنی هستید، کسی شما را مجبور به انتقال زباله ها به خارج از منزل نماید؟ بنابراین موضوع این نیست که کودک شما از استحمام خوشش نمی‌آید بلکه دوست ندارد، ناگهان و بدون اطلاع قبلی مجبور به ترک کار مورد علاقه‌اش شده و به حمام برود. اگر پیشاپیش از این موضوع باخبر باشد، شاید با اشتیاق بیشتری به انجام این کار بپردازد. در مورد خروج از حمام نیز این موضوع صدق می‌کند و اگر از قبل به او اطلاع ندهید که باید بزودی از حمام خارج شوید، با امتناع وی روبرو خواهید شد، زیرا خود را برای این کار آماده نکرده است.
• خواسته خود را بصورت سوال مطرح نکنید برای مثال اگر بگویید”نمیخای بری دندوناتو مسواک بزنی” یا “میشه بری دستاتو بشوری” او را تشویق میکنید تا بگوید “نه نمیخوام” یا “نه نمیشه”. روش درست این است که به او بگویید “ازت میخوام بری و دست و صورتتو بشوری”.
• طبیعی است فرزند پنج ساله و خواهر یا برادر سه ساله اش همزمان دندانهایشان را مسواک بزنند، بیشتر توجه شما به بچه کوچکتر معطوف باشد. بنابراین برای پیشگیری از تلاش کودک بزرگتر برای جلب توجه منفی شما، از او بخواهید روی مسواک خواهر یا برادر کوچکترش، خمیر دندان بگذارد. به خاطر این کار هم حسابی از او تعریف کنید.
• به کودکان فرصت بدهید، شما را هنگام مسواک زدن دندانها، شانه کردن موها، شستشوی دست و صورت و… تماشا کنند. کودکان با تماشای کارهایتان بیش از صحبت ها و توضیح هایی که می‌دهید، مسایل را یاد می‌گیرند. بخصوص اگر  وقتی کودکتان شما را تماشا می‌کند، برایش توضیح بدهید که به چه علت این کار را انجام می‌دهید، مسایل را یاد می‌گیرند. بخصوص اگر وقتی کودکتان شما را تماشا می‌کند، برایش توضیح هم بدهید که به چه علت این کار را انجام میدهید. به طور مثال بگویید “باید همه اون سیب زمینی و گوشت هایی که لای دندونامون گیر کرده بریزیم دور” و بعد شروع به مسواک زدن کنید و بگویید “ببین من هم دارم همین کار رو انجام میدم”.
• از آواز خواندن و نقش بازی کردن نیز استفاده کنید. “ما اینجوری صورتمونو میشوریم، میشوریم، میشوریم؛ ما اینجوری دستامونو میشوریم، میشوریم، میشوریم؛ ما اینجوری مسواکمونو میزنیم، میزنیم، میزنیم”.
• در پایان مسواک زدن از فرزندتان بخواهید باز هم مسواک زدن را ادامه دهد تا اگر خمیردندان روی دندانهایش باقی مانده، پاک شود. در ضمن فراموش نکنید؛ کودکان به مقدار کم یا به عبارتی فقط به اندازه یک دانه نخود به خمیر دندان احتیاج دارند.
• بعضی بچه ها از شستشوی سرشان متنفرند زیرا از اینکه آب داخل دهان وبینی آنها برود یا شامپو چشمشان را بسوزاند، ترس و واهمه دارند. یا اینکه چون مجبورند چشمشان را ببندند؛ دچار دلهره و ناراحتی میشوند. پس اجازه بدهید کودک شما را هنگام شستشوی سرتان تماشا کند و برای او علت استفاده از شامپو یا صابون را توضیح دهید. برخی کودکان از اینکه آب از روی سرشان به صورتشان بریزد، ناراحت می‌شوند. در این صورت می‌توانید از مانعی(مثل دست خودتان) برای جلوگیری از ریزش آب و کف روی صورت او استفاده کنید. گروهی از بچه ها نیز از دوش حمام واهمه دارند که برای رفع این مشکل بهتر است، با یک کاسه کوچک روی سرشان آب بریزید. بعضی دیگر نیز از چنگ زدن موها میترسند و فراموش نکنید؛ پیش از هرکار باید به آنها اطلاع دهید اما در این کار افراط نکنید.
• همیشه یک کفپوش پلاستیکی کف حمام پهن کنید تا کودکتان لیز نخورد. در ضمن پوست کودکان بسیار حساس است بنابراین از مناسب بودن حرارت آب مطمئن باشید. برای شستن دست و صورت و مسواک زدن، یک صندلی زیر پای  او قرار دهید تا بتواند صورتش را در آیینه ببیند زیرا وقتی بچه ها خود را در حال انجام کاری می‌بینند، آن کار را بهتر یاد می‌گیرند.
• در هر حال کودکان از حمام کردن لذت نمی‌برند؛ به این موضوع اهمیت بدهید و سعی کنید که به علت آن پی ببرید. گاهی دلیل عدم تمایل به استحمام، این است که شما تمام بچه‌ها را با هم و همزمان به حمام می‌برید. اگر کودک شما از آب می‌ترسد، به تدریج ترس او را از بین ببرید تا وی احساس امنیت نماید. به طور مثال ابتدا اجازه دهید در لگن بایستد و به آرامی بدن او را لیف بکشید، سپس به آرامی آب را روی بدنش بریزید، به تدریج کودک را به دوش نزدیک کرده و از او بخواهید تا زیر دوش برود. بهیچ وجه او را مجبور به انجام این کارها نکنید زیرا برای دستیابی به موفقیت بیشتر، باید صبر بیشتری نیز داشته باشید. فرزندتان را همراه خود، به داخل وان یا استخر ببرید تا با آب آشنا گردد(به اصطلاح ترسش بریزد) و در نهایت مطمئن شود که هیچ خطری او را تهدید نمیکند و دلیلی برای ترس وجود ندارد.
• استحمام را با استفاده از اسباب بازی تبدیل به نوعی بازی و تفریح کنید. اجازه دهید، کودکان در حمام بازی کرده و کف و حباب درست کنند. به خاطر بسپارید؛ حمام بهترین مکان برای بازی‌هایی است که محیط را کثیف می‌کنند، پس این فرصت ها را در حمام برای فرزندتان فراهم کنید تا هم کارتان کمتر شود و هم حمام رفتن برای آنان جذاب شود. با کودکان در حمام بازی کنید.